انسان، که پیچید هترین مخلوق الهی است، وجودی به عظمت و گستردگی جهان هستی دارد. اما
در صورتی که از کسب آگاهی و معرفت نسبت به خود و جهان هستی غفلت ورزد و به درک این
عظمت دست نیابد، نه تنها رشد و ارتقایی نخواهد داشت؛ اشرف مخلوقات نخواهد بود و به قرب
الهی نخواهد رسید، بلکه همواره در گرفتاری و بیماری به سر خواهد برد.
بسیاری از مشکلات انسان، نسبت مستقیمی با طرز نگرش او به هستی دارد؛ زیرا در صورتی که
نگاه وی منطبق بر حقیقت نباشد و او در ن اآگاهی از قوانین هستی به قضاوت درباره حوادث و وقایع
بپردازد، به تضادهای درونی و بیرونی م یرسد و نه تنها به لحاظ اعتقادی سست م یشود و خود را در
جهان هستی سرگردان و ب یپناه م یبیند، بلکه در اثر فشارهای روانی حاصل از آن، به بیمار یهای
متعدد و متنوع نیز دچار خواهد شد. در این صورت، او زندگی خود را در حال کشمکش با این عوارض
سپری م یکند و از فرصت گرا نبهای عمر بهره کمتری خواهد برد و رسالت خویش را به انجام
نخواهد رساند.
بر اساس این حقیقت، یکی از ضرور یترین وظایف انسان، کشف حقایق جهان هستی و بازیابی
قوانین آن است.

- قانون عمل و عکس العمل
در جهان هستی مادی، هر عملی، عک سالعملی به همراه دارد.ا ین قانون که «قانون عمل و عکس العمل »
نام دارد، یکی از قوانین عالم تضاد است. در مورد انسان نیز این قانون صادق است؛ زیرا در مقابل هر یک
از کارها و اندیش ههای او واکنشی نهفته است که او را به نتیجه آن فکر یا عمل م یرساند.
گر مراقب باشی و بیدار تو بینی هر دم، پاسخ کردار تو
هین مراقب باش، گر دل بایدت کز پی هر فعل، چیزی زایدت
)مولانا(
جهان هستی مانند کوهی است که هر صدایی در آن با پژواکی )که به مبداء خود باز م یگردد(
همراه است. همچنین، م یتوان آن را به کشتزاری تشبیه کرد که اگر کسی در آن جو بکارد،
جو درو می کند و اگر گندم بکارد، گندم درو خواهد کرد. در نتیجه، هر لحظه باید در انتظار
دریافت پاسخ کردار، رفتار و پندار خود بود.
گر چه دیوار افکند سایه دراز باز گردد سوی او، آن سایه باز
این جهان کوه است و فعل ما ندا سوی ما آید، نداها را صدا
)مولانا(
قوانین هستی و اصول حاکم بر آن 111
هیچ یک از اعمال انسان نیست که به طور محسوس و نامحسوس عک سالعملی به دنبال نداشته
باشد. اما بخشی از این پاس خها به طور فوری دریافت م یشود: « وَاللهُ سَریعُ الحِسابِ ». برای مثال،
وقتی نفرت م یورزیم، حرص م یخوریم و دچار خ ودخوری هستیم، مغز به سرعت، دستور ترشح
تولیدات شیمیایی مسموم را صادر م یکند و متعاقب آن بدن مسموم م یشود و تبعات منفی آن که
بیمار یهای مختلف است، عارض م یشود.
آن چنان گرم است بازار مکافات عمل دیده گر بینا بود هر روز، روز محشر است

«فَأَینَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجهُ الله: هر جا بنگری، روی اوست. » )سوره بقره آیه 115 (
رسد آدمی به جایی که به جز خدا نبیند بنگر که تا چه حد است مقام آدمیت

أَیْنَما تَکُونُوا یُدْرِکْکُمُ الْمَوْتُ وَ لَوْ کُنْتُمْ ف ی بُرُوجٍ مُشَیَّدَه » نساء آیه ی 78
«هر کجا باشید، مرگ شما را درم ییابد حتی اگر در بر جهای استوار باشید »
در دنیای عرفان یکی از بزر گترین عش قباز یها، عش قبازی با مرگ است و عارفی نیست که با
مرگ عش قبازی نکرده باشد و شوقی به لقاء الله و پیوستن به «او » نشان نداده باشد.

گر مرگ رسد چرا هراسم

کان راه به توست میشناسم
این مرگ نه باغ و بوستان است

کو راه سرای دوستان است
تا چند کنم ز مرگ فریاد

چون مرگ از اوست مرگ من باد
گر بنگرم آن چنان که رایست

این مرگ نه مرگ نقل جای است
از خوردگهی به خوابگاهی

و ز خوابگهی به بزم شاهی
خوابی که به بزم توست راهش

گردن نکشم ز خوابگاهش

همه کتب آسمانی، انسان را به تفکر و تعمق در باره کتاب هستی دعوت کرد هاند. شاید بزرگترین گناه
انسان این باشد که از دنیا برود؛ بدون آن که قوانین و اصول حاکم بر هستی را بشناسد. با شناخت
این قوانین، پایه و اساس بین شها از کتاب آیات آشکار الهی )کتاب مبین( استخراج م یشود و عدم
این شناخت از عمده مسایلی است که منجر به مشکلات بینشی و بیماری م یشود. برخی از قوانین
حاکم بر جهان هستی عبارتند از:
- قانون نسبیت
- قانون اوج و حضیض)قانون فواره(
- قانون نظم و ب ینظمی
- قانون علف هرز
- قانون جهان د وقطبی
- قانون عمل و عکس العمل
- قانون تضاد
- قانون عدم تکرار و مانند
- قانون حرکت در سکون
- قانون تولد و مرگ
- قانون تغییر